Kawa – (nie)zwykły napój

Wielu ludzi nie wyobraża sobie rozpoczęcia dnia bez zastrzyku kofeiny, która ma działanie pobudzające i niwelujące uczucie zmęczenia. Satysfakcjonującej dawki tego związku dostarcza poranny kubek kawy. Właściwości kawy spowodowały, iż kawa stała się najpopularniejszą używką na świecie.

Kawę pozyskuje się z ziarna kawowca, który następnie poddawany jest procesowi instantyzacji (z j. ang. Instant – natychmiast), polegającemu na całkowitym usunięciu wody z produktu tak, aby przybrał on formę proszku lub ziarenek, które, jako produkt końcowy, można łatwo i szybko rozprowadzić bądź rozpuścić w wodzie bez powstawania grudek.

Oryginalnie kawa pochodzi z Etiopii, gdzie już od tysiącleci owoce kawowca pozyskiwano z naturalnych stanowisk, a następnie spożywano jako gorący napój z masłem i solą. Z Etiopii dotarła na Półwysep Arabski drogą handlową, gdzie dość szybko się przyjęła. W Europie kawa została spopularyzowana w XVII w., kiedy to europejscy podróżnicy i odkrywcy, badający tereny Bliskiego Wschodu, zakosztowali nieznanego im dotychczas napoju, zasmakowali w nim i rozpowszechnili na swoim kontynencie.

Najdroższa kawa świata, kopi luwak, pochodzi z bardzo nietypowo pozyskiwanych ziaren kawowca, a mianowicie są one wyłuskiwane z odchodów łaskuna muzanga, indonezyjskiego zwierzęcia, zjadającego najlepsze owoce kawowe, a następnie myte i poddawane normalnemu już procesowi prażenia i mielenia ziaren. Fakt, iż kawa ta pochodzi ze strawionych ziaren owoców kawowca sprawia, że traci ona gorycz i zyskuje lepszy aromat.

Kofeina zawarta w kawie ma nie tylko pobudzające i poprawiające koncentrację działanie, ale również łagodzi ból i napięcie, przez co związek ten stosowany jest w lekach przeciwbólowych, a możliwość obniżania histaminy sprawia, iż wykorzystywany jest do produkcji leków antyhistaminowych (przeciwalergicznych). Kofeina powoduje wydzielanie się dopaminy, czyli hormonu, odpowiadającego za uczucie zadowolenia, przyspiesza również spalanie tłuszczów, przez co wykorzystywana jest w produkcji preparatów odchudzających.

Sama kawa zawiera antyoksydanty (przeciwutleniacze), głównie kwas kawowy i chlorogenowy, które usuwają nadmiar wolnych rodników tlenowych w organizmie i działają usprawniająco na mechanizmy obronne, a także oczyszczają organizm z toksyn. Regularne picie kawy zmniejsza ryzyko chorób wątroby, w tym raka wątrobowokomórkowego HCC, a zawarte w kawie teofilina i teobromina sprawiają, iż ryzyko zapadnięcia na Parkinsona i Alzheimera jest mniejsze niż u osób, które kawy nie piją wcale, natomiast kofeina wspomaga leczenie Parkinsona. Jednakże, częste picie kawy ma również negatywny wpływ na zdrowie, stymulowanie wydzielania przez kawę kwasu solnego przyczynia się do powstawania refluksów i wrzodów żołądka, a przedawkowanie kawy może doprowadzić do porażenia układu nerwowego.

Podsumowując, kawa ma więcej pozytywnego wpływu niż negatywnego, o ile oczywiście zachowamy rozsądny umiar w jej spożyciu.